Hvað í helvítinu gerðist?! Hvert fór grimmdin? Hvar er töffaraskapurinn og af hverju er Liam Neeson byrjaður að labba á milli staða í stað þess að hlaupa?
Þó Taken 2 sé vissulega tilgangslaus framlengingarmynd að öllu leyti er öruggt að segja að aðdáendur fyrri myndarinnar eigi miklu betra skilið heldur en… tja… ÞETTA! Hvað sem þetta nú er. Mér líður eins og ég hafi orðið fyrir nettu áreiti, en ekki af Neeson – því það var það sem ég vildi – heldur kvikmyndagerðarmönnunum.
Taken, eins og margir vita, breytti Neeson í granítharðan hasarkóng, eða frekar er kannski sanngjarnt að segja að leikarinn, með skotheldu túlkun sinni á fyrrum leyniþjónustumanninum Bryan Mills, hafi breytt harðsoðinni B-mynd í óvænta, bálreiða klassík. Klassík sem tryggði það að ég hefði verið glaðlega til í meira af því sama ef kostirnir væru þeir sömu. Á endanum fékk ég nákvæmlega það sem ég átti von á, sem er einmitt meira af því sama, en bara ekki á góðan hátt.
Í fyrri myndinni var Bryan Mills meira maskína heldur en maður, þ.e.a.s. þegar hann var kominn í rétta gírinn (með því að breytast semsagt í Reiða Ofurpabbann!); rústandi öllum mönnum sem stóðu í hans vegi, hér um bil áreynslulaust. Maður fann auðveldlega fyrir reiðinni og miskunnarleysinu. Feðginatengslin og sífellt minnkandi tímaramminn í atburðarásinni setti svakalegan þunga í söguna og pollrólega fagmennskan gaf hasarnum kraftmikið rafstuð. Við erum að ræða um einhvern svalasta, harðasta og klikkaðasta gamlingja sem sögur bera af í spennuþrillerum síðustu 5-10 árin. Rakettuflæðið á seinni helmingnum, markvissa leikstjórnin og brútal ofbeldið hjálpaði mikið til og gerði heildarpakkann þrefalt safaríkari.
Seinni myndin er meira eða minna akkúrat andstæðan við fyrri myndina, eða nánar til tekið er lítið sem ekkert í henni sem vekur upp sömu sterku tilfinningar. Sú pprunalega var tiltölulega lítil, langsótt en beinskeytt spennumynd sem var greinilega gerð af fagmennsku og áhuga. Keyrsla og töffaraskapur var settur í forgang og restin gekk öll upp. Taken 2 er eingöngu unnin af græðgi; löt, asnalega samsett, óvenjulega óspennandi og þykist vera stærri og betri (enda helmingi dýrari) þegar hún virðist ekki hafa neina einustu hugmynd um hvað það var sem fékk áhorfendur til að hrífast svona af forveranum.
Að þessu sinni er lögð meiri áhersla á þvingaðar persónudrifnar senur í stað þess að sýna Neesoninn í ýkta essinu sínu, sem ég geri ráð fyrir að sé stærsta ef ekki eina ástæðan af hverju myndin vekur áhuga hjá aðdáendum til að byrja með. Söguþráðurinn og stefnurnar í honum lofa ágætu en allt er kortlagt svo klúðurslega í hræðilegu handriti með lúðalegum samræðum (og það virðist vera allt í boði hérna: frá bjánalegum exposition-útskýringum til mjúkra, ósannfærandi dramaatriða). Allt sem tengist ekki hasarsenum verður ofsalega vandræðalegt til áhorfs, sem er fúlt vegna þess að „fjörið“ fer ekki í gang fyrr en eftir rúman hálftíma eða svo. Ég sat þess vegna bara og beið eftir hasarnum, haldandi að myndin ætti eftir að skána með honum, en þá versnaði hún bara meira.
Þær gerast heldur ekki vitfirrtari heldur en þetta án þess að hafa húmor fyrir því. Taken 2 tekur sig ansi alvarlega en missir allt kúlið og þá mjög snemma. Forverinn kunni að spila með heilaselluskort sinn en þessi er bara djöfull móðgandi á heilabúið, á alla fronta. Það er að vísu hægt að búa til dúndurskemmtilega steypu úr vondu handriti, en leikstjórinn Olivier Megaton (Transporter 3, Colombiana) er slök viðbót og á engan séns í Pierre Morel, sem stýrði hinni myndinni. Megaton virðist núna í þriðja skiptið í röð hafa búið til spennumynd sem er drulluheimsk, þykist síðan vera meira en hún er, heldur að hún sé töff og gengur á hasaratriðum sem eru allt, allt annað en spennandi. Það má vera að maðurinn sé með ágætlega kúl nafn sem akkúrat hentar aksjón-myndum en greinilega er hann í vitlausu fagi.
Megaton kann að beina vélinni í réttu átt og stilla upp fínum áhættuatriðum en það vantar allan orkugjafa og allan púls í það sem er í gangi á skjánum. Þetta eru nógu slæmir þættir til að setja út á, en síðan fær heilinn að kenna á því endalaust út alla lengdina þegar hann reynir að fylgja röðum atburða. Hasaratriðin eru löðrandi í þreytandi tökuhristingi og skotum sem endast í kannski í tvær góðar sekúndur áður en skipt er yfir í annað sjónarhorn. Það má deila um það hvort fyrri myndin glímdi við sama vandamál, en að minnsta kosti gat maður vel greint hvað var í gangi.
Klippingin er stórt vandamál. Kannski er til önnur, grófari útgáfa af myndinni einhvers staðar en þessi sem ég sá var algjör barnamynd í samanburði við þá fyrri. Harkan er vægast sagt fjarverandi, sem er ennþá stærra vandamál. Hljóðsetningin er slök, tónlistin passar stundum ekki við og í nokkrum tilfellum eru illmenni sigruð án þess að áhorfandinn fatti hvað hafði gerst, eins og einhver gráðugur framleiðandi hafi bara sótt skærin og tekið burt hvert einasta vafasama skot. Þau fáeinu sem eftir standa eru harkalega deyfð með frústrerandi skorti á hljóðbrellum. Og á meðan tónlistin í myndinni er til umræðu þætti mér vænt um að fá að vita hvers vegna leikstjórinn ákvað að minna áhorfandann á það hvað Drive (já, þessi með Ryan Gosling) er muuun betri mynd. Það dregur mann svolítið út úr myndinni í þessu tilfelli þegar notuð er tónlist úr frægri kvikmynd sem er meðal annars heimsþekkt fyrir sitt einkennilega og frábæra soundtrack. Slæm ákvörðun. Hryllilega.
Neeson er heldur ekki alveg að finna sig eins og hann gerði í hlutverkinu hér áður fyrr, en leikstjórnin gæti haft eitthvað með það að gera. Hann er samt þreytulegri, í áberandi verra formi og virðist ekki alveg fíla sig lengur í hlutverkinu. Að sjálfsögðu hefði hann aldrei átt að sætta sig við þetta handrit til að byrja með. Það er sumt sem hann selur en annað ekki. Síðan, einhverra hluta vegna, er hann ekkert að flýta sér eins mikið á milli staða lengur. Það fannst mér heldur sérstakt. Eigum við ekki rétt eins bara að gefa honum göngugrind og leyfa áhættuleikaranum hans að sjá um afganginn?
Aukaleikarar eiga annars ekki að skipta miklu máli í mynd sem á að snúast alfarið um einn reyndan mann, en liðsauki hans hér er engan veginn að gera sig. Það fór t.d. betur um Famke Janssen þegar hlutverk hennar gekk ekki út á annað en það að vera fýlupúki. Núna er skyndilega ætlast til þess að manni þyki vænt um hana þó svo að hlutverkið sé líflaust og skjátími – af óútskýranlegum ástæðum – í algjöru lágmarki. Maggie Grace er flott skvísa en ég held að enginn hafi beðið um það að stækka hennar hlutverk. Sem dóttirin er hún þurr og sjarmalaus karakter. Hún slapp í fyrstu myndinni, en allt er gott í hófi. Einnig verð ég hissa ef það finnst flatara bíóillmenni á öllu déskotans árinu. Rade Serbedzija, fæddur til að leika flotta skúrka, er eins grunnur, litlaus og einhæfur og þeir gerast. Það vantaði bara skiltið sem á stæði: „Hæ, ég er víst týpíski vondi kallinn!“
Best er að ímynda sér leiðinlegri útgáfu af sömu atburðarás þar sem búið er að fjarlægja næstum allt sem skiptir einhverju máli. Strúktúrinn er eins en söguþráðurinn aðeins breyttur, alls ekki til hins betra, augljóslega. Í betri höndum og sennilega í fullkomnum heimi hefði Taken 2 sparkað í alls konar rassa, af öllum stærðum og gerðum. Herra Megaton kemur í staðinn inn, óboðinn, og rústar öllum séns á frábærri guilty pleasure rússíbanareið. Taken 2 myndar stórt og bleksvart ský sem mun héðan í frá alltaf svífa yfir forvera sínum. Sú fyrri var nú engin stórsnilld heldur en þó álíka góð og Schindler’s List í samanburði við þessa. Mér leið eins og einhver hafi troðið fokkjú-puttanum beint upp í nefið á mér í 90 mínútur…
(3/10)
